فیلم جدید ندا آقاسلطان که درست یک روز مانده به ۲۲ خرداد در فضای مجازی پخش و منتشر شد یادآور چندین باره مظلومیت بیکران مردمی بود که به بازخواهی «رای دزدیده شده‌شان» به خیابان آمدند ولی آماج تفنگ‌های از پیش نشانه رفته کودتاچیان و مزدوران آنها قرار گرفتند. اما این فیلم جدید [۱] جنایت کودتاچیان بی حاشیه نیز نبود؛ نکات فراوانی از چگونگی فیلم برداری، کیفیت و حتی زمان پخش در مورد این فیلم ابهام آمیز است که ما در اینجا به تحلیل و بررسی آنها خواهیم پرداخت.
ثانیه ۱۶ فیلم جدید شهادت ندا؛ فیلمبردار توجه خود را به اطراف معطوف کرده است.
بدیهی است هدف ما نه انکار واقعیت مسلم شهادت ندا آقاسلطان توسط کودتاچیان، که روشن شدن پیچیدگی های مبارزه با کودتاچیان و سرکوبگران است.
در ادامه، فیلم جدید شهادت ندا آقاسلطان را هم از جهت محتوا و هم از جهت چگونگی پخش آن مورد تحلیل و بررسی قرار می دهیم.
فیلمی با کیفیتی بالاتر از توانایی جنبش
همان طور که همه می‌دانیم ویدیو‌هایی که با دوربین موبایل و یا حتی بعضی دوربین‌های دیجیتال گرفته می‌شوند، کیفیت بالایی ندارند و اغلب (و شاید همه) این فیلم ها، برای نشان داده شدن در یوتیوب باید به فایل‌های فلش تبدیل شوند. نتیجه این روند پایین تر آمدن کیفیت فیلم نهایی است. پرسشی که در اینجا مطرح می شود این است:
۱- چرا کنتراست نور و در کل کیفیت این فیلم فلش جدید هنوز بالا است؟ آیا فیلم اولیه چنان با کیفیت بوده است که روند تبدیل به فایل فلش بر آن تاثیر چندانی نداشته است؟
برای پاسخ به این پرسش در ابتدا کمی به مسائل تکنیکی فیلم برداری و عکس‌بردای می پردازیم.
کیفیت تصویر: فیلم جدید به روشنی از کیفیت بالایی برخوردار است. برای توجیه کیفیت بالای فیلم جدید قبل از هر چیز امکان فیلمبرداری فیلم جدید را، توسط دوربین موبایل، بررسی می کنیم. ابتدا باید توجه کرد که در فیلمبرداری با موبایل دو پدیده پیکسلایزیشن[۲] و لرزش به شدت آزاردهنده هستند. تقریبن هر کس کوچکترین تجربه ای در عکسبرداری با موبایل داشته باشد می داند عکس‌هایی که با موبایل گرفته می‌شوند موج دار و یا پیکسل پیکسل هستند. این رویداد در فیلمبرداری با موبایل حتی شدت می‌یابد زیرا توان دوربین‌های موبایل کم است و لنز لرزش گیر نیز ندارند، تا جایی که فیلم دارای لرزش می‌شود و کیفیت آن نیز پایین می آید. اما در فیلم جدید شهادت ندا بر خلاف فیلم قدیمی آن، تصویر شارپ و بدون لرزش و موج است. همچنین کنتراست تصویر فیلم جدید بالاست و نویز هم در آن وجود ندارد که می‌تواند نشانه ای از استفاده از دوربینی به غیر از دوربین موبایل برای فیلمبرداری باشد.
کیفیت صدا: ویدیوی جدید از نظر صدا هم کیفیت به مراتب بهتری نسبت به ویدیوی قدیمی دارد. برای مثال به تفاوت موجود در کیفیت صدای موتور ۱۲۵ سی سی‌‌ای که در ابتدای هر دو است دقت کنید؛ در ویدیوی قدمی شهادت ندا که با موبایل نارنجی‌سفید گرفته شده است[۳]، صدای موتور ۱۲۵ سی سی «زیر» به نظر می‌رسد در حالی که در ویدیوی جدید، صدا بم‌تر و واقعی تر است. این تفاوت تنها در صورتی امکان دارد که صدا در ویدیوی جدید توسط میکروفون‌های بزرگتر و با کیفیت‌تر و همچنین از کانال‌های متفاوت گرفته شده باشد. در وضعیتی متفاوت، ورودی میکروفون موبایل معمولا روزنه ای کوچک است که تنها یک کانال را تشکیل میدهد و نمی تواند همه فرکانس‌های موجود در صدا را ضبط کند که در نتیجه صدای ضبط شده زیر تر به نظر می رسد.
با این حساب و با احتمال بسیار بالایی با توجه به کیفیت بالای صدا و تصویر در فیلم جدید، می توان گفت که ویدیوی جدید شهادت ندا با دوربینی به غیر از دوربین موبایل تهیه شده است.
فیلمبردار حرفه‌ای و بی‌احساس
نکته‌ی دیگر فیلم جدید، فیلمبرداری بی‌هیجان آن است. وقتی دیدن تصویر به خون غلطیده ندا هنوز بعد از این همه مدت منقلب کننده است و در حالی که شهادت ندا در همان روزهای ابتدایی که جنبش در اوج احساسات خود بود اتفاق افتاد، در فیلم جدید فیلمبرداری را می بینیم که به راحتی از صحنه شهادت ندا می گذرد و نگاه خود را به اطراف و در واقع به شاهدان شهادت ندا معطوف می کند. این رفتار فیلمبردار وقتی در چارچوب شرایطی که گفته شد قرار بگیرد اگر نه غیر عادی ولی سنگدلانه می نماید. به عبارت دیگر، صحنه قتل برای فیلمبردار خیلی بدیهی و معمولی بوده است و مردن فردی جلوی چشمانش بی اهمیت.
با کنار هم نهادن ویدیو قدیمی و جدید می توان نتیجه گرفت که فیلمبردار ویدیو جدید قبل از جمع شدن جمعیت به دور ندا، بالای سر او حضور داشته است و هنگامی که جمعیت به سمت ندا می‌آید، او از جمعیت دور می‌شود و از همه فیلم می‌گیرد. باید توجه کرد که افراد عادی که به صورت آماتور در تجمعات فیلم می‌گیرند معمولن (و به احتمال زیاد همیشه) با دیدن صحنه‌های خشونت، خود را به مرکز جمعیت می‌رسانند و سعی می‌کنند از رویداد اصلی عکس و فیلم بگیرند و در حالی که اغلب از فشار عصبی و استرس دستشان می‌لررزد، گاه فریاد می‌زنند و گاه برای کمک و نجات پیشنهادهایی ارایه می‌کنند. اما دسته دیگر افراد، فیلمبردارانی هستند که این صحنه ها را برای استفاده بعدی برای سرکوبگران ضبط می کنند و آن قدر این صحنه‌های خشونت را دیده اند که تحت تاثیر قرار نمی گیرند. آنها در عوض بهترین نقطه را برای فیلمبرداری انتخاب می کنند و با اینکه ممکن است از صحنه دور شوند، اغلب تصویر‌های قابل توجه‌ای می‌گیرند.
در اینجا و با دقت در فیلم جدید، می‌توان گفت فیلمبردار در حال دور شدن از صحنه، از افراد پیرامون ندا فیلم گرفته است. او از دوربین‌های دیگر عقب تر ایستاده است تا خود در فیلم‌های دیگر نباشد و با دوربین متفاوتش در فیلم شخص دیگری جلب توجه نکند. این فیلمبردار صحنه خاصی ضبط نکرده است جز صدا و چهره آدم‌های موجود در صحنه و نوع واکنش آنها. حتی خانمی که با مانتوی قهوه‌ای در کوچه جیغ می زند (و احتمالن از وحشت) فرار می کند از چشمان فیلمبردار پنهان نمانده است.
اصالت فیلم و پرش موجود در آن
فیلم جدید شهادت ندا مونتاژ شده است. تصویر جایی بین ثانیه‌های ۲۸ و ۲۹ به ناگاه گسسته می‌شود و از روی ندا به روی خانمی مانتویی منتقل می‌شود. در حالت عادی و در سریع‌ترین حرکت هم، برای چنین انتقالی در تصویر، چرخشی تار و موج‌گون باید در فیلم دیده می‌شد که در فیلم جدید وجود ندارد. این به روشنی نشان می دهد که فیلم جدید دست کاری و تدوین شده است.
زمان پخش فیلم: یک روز قبل از ۲۲ خرداد
زمان انتشار فیلم جدید نیز قابل توجه است. چرا بعد از گذشت یک سال و درست یک روز قبل از ۲۲ خرداد چنین ویدیوی مهم و مشهوری باید منتشر شود؟ این ویدیو، در حالی که در همان روزهای اول شهادت ندا و در کنار فیلم اولیه منتشر شده می‌توانست مدرک و مکمل مناسبی برای همه باشد، چرا با این تاخیر زیاد منتشر شده است؟ آیا صاحب این ویدیو هدف خاصی داشته است و به دلیل دور اندیشی خاصی، نتوانسته و یا نخواسته است این ویدیو را منتشر کند؟ نباید فراموش کرد که ویدیویی با این اهمیت و کیفیت و چنان نزدیک به صحنه می‌توانست دنیا را حتی بسیار بیش از آنچه که اتفاق افتاد تکان دهد. کدام دلیل باعث شده است تا صاحب این ویدیو یک سال صبر کند تا ویدیویش را درست یک روز قبل از ۲۲ خرداد و در واقع وقتی که ارزش اولیه خود را ازدست داده است منتشر کند؟
سخن پایانی
با توجه به کیفیت بالای فیلم جدید، بی احساس بودن فیلم بردار آن، دست کاری شدن فیلم، زمان خاص انتشار آن و آنچه که به تفصیل در بالا بیان گردید می توان با احتمال بسیار بالایی گفت که فیلم جدید شهادت ندا در واقع به صورت برنامه‌ریزی شده توسط خود سرکوبگران گرفته شده بوده است و آنها پس از استفاده و تحلیل فیلم، بخشی از آن را به صورت تدوین شده و به جهت تاثیر گذاری بر جنبش در روز قبل از ۲۲ خرداد منتشر کرده اند.
لازم به توضیح است که اینکه انتشار این ویدیو توانست اثر مطلوب منتشرکنندگان آن را بر جنبش بگذارد یا خیر خود بحثی دیگر است که می تواند در جای خود مورد بحث و بررسی قرار گیرد. اما آنچه در این بین باید مورد توجه جنبش قرار گیرد همان پیچیدگی های مبارزه با سرکوبگران و لزوم هوشیاری در مقابله با نیرنگ ها و فریب های آنان است.
