عالیه اقدام دوست، فعال حقوق زنان در زندان اوین، را بیشتر بشناسیم

تگها |۱۳۸۹ شهریور ۳۰, سه‌شنبه
عالیه اقدام دوست،۵۷ ساله، به جرم شرکت در تجمع فعالان حقوق زنان در میدان هفت تیر تهران در خرداد ۸۵، از ۱۴ بهمن ۱۳۸۷ در زندان به سر می برد. عالیه اقدام دوست نخستین زندانی در ایران است که برای فعالیتی در راستای حقوق زنان، حکم زندان درباره‌اش اجرا شده‌است. او به سه سال زندان محکوم شده است در حالی که جرمش، تنها، شرکت مسالمت آمیز در تجمعی بوده است که کسب حقوق برابر برای زنان را پیگیری می کرده است. از نکات قابل توجه در فعالیت های اجتماعی عالیه این است که وی خود مستقل در تجمع زنان در میدان هفت تیر شرکت کرده بوده، نه قبل و نه بعد از دستگیری ارتباطی با تجمع کنندگان و فعالان حقوق زنان نداشته و  متاسفانه خویشاوند درجه یکی نیز برای پیگیری وضعیت پرونده‌اش ندارد.
کارت تبریک روز جهانی زنان برای عالیه اقدام دوست
که توسط کانون ره‌آورد در آخن آلمان تهیه شده است.
زندگی‌نامه: عالیه اقدام دوست در روز اول مردادماه ۱۳۳۲ در شهرستان فومن به دنیا آمده و اکنون ۵۷ سال دارد. عالیه هم اکنون چهار خواهر و یک برادر دارد که با توجه به اینکه خود کوچکترین فرزند خانواده است همه خواهران و برادرانش در کهولت به سر می برند. یک برادرش قبل از انقلاب در سال ۱۳۳۱ در زندان رشت اعدام شده‌است، پدر و مادرش فوت کرده اند و فرزندی نیز ندارد. عالیه با رتبه شاگرد اولی در مدرسه و با نمره هوش و استعداد تحصیلی ۹۹.۲ درصد با آنکه می توانسه به رشته پزشکی برود، به خاطر آنکه به گفته خودش دلنازک است، رشته تاریخ را در دانشگاه بر می گزیند. او در سال ۱۳۵۳ لیسانس تاریخ خود را از دانشگاه تهران گرفته است. عالیه قبل از انقلاب در دبیرستان‌های فومن و تهران دروس مختلفی از ریاضی و تاریخ تا تربیت بدنی و جامع شناسی را درس می‌داده است. او در دومین سال از پیروزی انقلاب ۵۷، در جریان پاکسازی جامعه از نیروهای منتقد، از آموزش و پرورش اخراج می شود. عالیه بعد ها در سال ۱۳۷۶ یعنی در ۴۴ سالگی موفق به گرفتن فوق لیسانس خود در رشته مدیریت صنعتی با گرایش تولید می شود.
سابقه فعالیت های اجتماعی: پدر و مادرعالیه افراد خیری بوده اند. مادرعالیه در همان زمان خود هم فعال بوده است چنانکه برای نمونه بعد از وقایع ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ به مجلس شورای ملی می‌رفته و تحصن می کرده تا به مجلسیان اعتراض کند. خود عالیه در سال ۱۳۵۷ قرار بوده به عنوان اولین زن از شهرستان فومن برای ادامه تحصیل به آلمان برود ولی با این حال با شروع خیزش های مردمی در انقلاب ۵۷ با توجه به شناختی که از او و خانواده اش در شهرستان فومن وجود داشته، برای به وجود آوردن انسجام فرهنگیان، نماینده شهرستان فومن در استان گیلان می شود. عالیه در مورد چگونگی ورود خود به فعالیت های برابر‌خواهی زنان گفته است: «من از کودکی با مطالعه آثار جان اشتاین بک با واژه های نابرابری، فقر و تبعیض آشنا شدم به همین دلیل همیشه فقر و بی عدالتی و تبعیض برایم موضوعی مهم و حساسیت برانگیز بود. از همان کودکی وجود این نابرابری ها در جامعه برایم آزاردهنده و تلخ بود. هرچقدر هم که بزرگتر شدم دیدم که زنان پا به پای مردان تلاش می کنند ولی با توجه به قوانین تبعیض آمیز حاکم بر جامعه، زنان از نابرابری بیشتر رنج می برند و در زندگی شان اثر می گذارد». عالیه به عنوان مثالی از تبعیض در مورد زنان در جامعه می‌گوید «زمانی که قصد داشتم از همسرم جدا شوم قوانین طلاق تمام حقوق من به عنوان یک انسان را نادیده می‌گرفت در حالی که همسرم می‌توانست بدون هیچ دلیل موجهی از من جدا شود». او اضافه می کند «البته برابری جنسیتی تنها خواسته و دغدغه من نیست، من خواسته‌های دیگری نیز دارم که در جهت آن‌ها نیز فعالیت می‌کنم. همان طور که در نامه‌ام از زندان نیز نوشته بودم بحث تبعیض طبقاتی، افزایش نرخ تورم و بیکاری، کاهش خدمات بهداشتی، گسترش اعتیاد، فقر و فحشا و افزایش نابسامانی‌های اقتصادی، مخصوصا با بالا رفتن پرداخت حق السهم مردم، از جمله دغدغه‌های جدی من است که همواره سعی کرده‌ام در فعالیت‌هایم مورد توجه قرار دهم».
وضعیت در زندان: عالیه اقدام دوست در فروردین ۱۳۸۸ درتماسی که از داخل زندان با یکی از فعالین زنان داشته از مشکلات فراوانی که بند زنان زندان اوین دارد سخن گفته است. به شهادت عالیه تعداد زیادی از زنان زندانی دچار بیماری های روحی یا جسمی هستند که البته زندان اقدامی جهت بهبود این افراد انجام نمی‌دهد. به گفته عالیه هیچ گونه مواد پروتینی به زندانیان داده نمی‌شود و در هیچ یک از وعده های غذایی گوشت یا مرغ وجود ندارد. گاهی حتی۱۰ شب متوالی به زندانیان سیب زمینی داده می‌شود. به گفته عالیه همین وضعیت نامناسب غذا زندانیان را با مشکلات گوارشی مواجه کرده است. از طرف دیگر فروشگاه زندان محصولات غیرمفیدی را با قیمت های بسیار بالا به فروش می رساند که یا در توان خرید زندانیان نیست یا خاصیت چندانی ندارد. عالیه از « طبقاتی شدن فضای زندان» به عنوان یکی از جدی ترین مشکلات بند عمومی یاد کرده است. او می گوید «در طول زندگی روزمره در زندان افرادی که پول بیشتری داشته باشند سایرین را مورد استثمار قرار می دهند و هیچ کس نیز قادر به اعتراض به آن‌ها نیست این مشکل باعث سرخوردگی بسیاری از زندانیان شده است و همچنین سلسله مراتب را در بین زندانیان به شدت تقویت کرده است .در اثر این سلسله مراتب پدید آمده زندانیان با دست خود زندان های دیگری درون زندان ساخته اند که افراد کم توان را به شدت آزرده می کند و صدای آن ها هیچگاه به گوش کسی نمی رسد».
به عالیه در زندان مرخصی داده نشده و برای تهیه داروهایش نیز با مشکل مواجهه است، ولی با تمام این مشکلات عالیه در زندان هم دست از مبارزه برای کسب حقوق برابر برای زنان برنداشته است. او در مورد حقوق زنان با زندانی ها صحبت می کند که به گفته خودش برای زنان زندانی بسیار جالب است. او در حد توانش از همان درون زندان به زندانیان کمک های مالی می کند یا از آنها حمایت های روحی می کند. عالیه عقیده دارد مجموع این تلاش ها در طولانی مدت در بهبود وضعیت زنان زندانی تاثیر خواهد داشت و موجب ایجاد حس همدلی در بین آن ها خواهد شد. عالیه، در یکی از اخرین تلاش هایش در جهت کسب حقوق برابر برای زنان، در اسفند ماه ۱۳۸۸ به مناسبت روز جهانی زنان، تاریخچه مختصری از این روز را در بخش زنان زندان اوین برای جمعی از زنان زندانی خوانده است که به همین خاطر یک هفته را در انفرادی بند ۲۰۹ زندان اوین گذرانده است.
زندگی‌ای سراسر مبارزه: عالیه اقدام دوست، به شهادت یکی از فعالین زن که همزمان با عالیه در حال بازجویی شدن بوده است، در مدت بازجویی شدن نیز دست از مبارزه بر نمی‌داشته است؛ در جواب نماینده دادگاه که پرسیده بوده است چرا عالبه به تظاهرات زنان در میدان هفت تیر رفته است، عالیه با هیجان گفته است «چرا نباید می‌رفتم؟ به نظر من شما [نماینده دادگاه] اشتباه کردید که به تظاهرات نیامدید؟ شما هم باید می‌آمدید. به خاطر حقوق دختران و همسرتان باید می آمدید». عالیه در همانجا و در بازجویی توضیح داده است که سن مسوولیت کیفری برای دختران در ایران نه سال است و این ظلم بزرگی است که کودک نه ساله مجازات شود». او از دشوار بودن حق طلاق و حضانت فرزندان برای مادران گفته است و هر بار هم نماینده دادگاه را سرزنش کرده است که چرا همراه زن و دخترهایش به تجمع زنان در میدان هفت تیر نیامده است تا از حق زنان برای کسب حقوق برابر دفاع کند!
عالیه در دوران بازجویی و قبل از زندان رفتنش حاضر به پذیرفتن قرار کفالت نبوده است. او در برابر نماینده داگاه که اصرار داشته است عالیه برای خود کفیلی معرف کند، استدلال کرده است که «من خودم یک انسان مستقل هستم و خودم ضمانت می دهم که هر دادگاهی مرا احضار کرد فوری در آن حاضر شوم. اما حاضر نیستم کس دیگری ضمانت من را بکند. این توهین به من است». او در نهایت هم موفق می شود این خواسته قانونی خود را به دادگاه تحمیل کند.
عالیه اقدام دوست چه می گوید: عالیه هر گونه اتهامی علیه خود را رد می‌کند و عقیده دارد طبق ماده ۲۷ قانون اساسی، در هر تجمعی که در رابطه با حقوق زنان، معلم‌ها یا کارگران باشد حق دارد شرکت کند . او می گوید «من اولا زن هستم و بعد هم معلم بوده ام و در دوره ای نماینده فرهنگیان بودم و هم اینکه در دوره ای در کارخانه مزدا کار می کردم. بنابراین هم زن هستم، هم کارگر هستم و هم معلم هستم، پس طبق قانون می توانم در مورد حقوق صنفی خود در چنین تجمعاتی شرکت کنم و این کار را به هیچ وجه مغایر قانون نمی دانم».
عالیه اقدام دوست، فعال حقوق زنان و معلم پیشین دبیرستان های ایران، هم اکنون در ۵۷ سالگی به جرم شرکت در تجمع فعالان حقوق زنان دوران محکومیت سه ساله خود را در زندان اوین می گذراند. جرم ناکرده عالیه، به‌ مانند جرم ناکرده همه فعالین زن، اقدام علیه امنیت ملی اعلام شده است. این در حالی است که عالیه و باقی فعالین حقوق زنان تنها به دنبال کسب حقوق برابر در جامعه برای زنان هستند.
به یاری فعالین مدنی و زندانیان سبز خود بشتابیم.
منابع: